Fijn samen werken!
Het is niks nieuws als ik zeg dat we behoorlijk wat leegstand hebben. Veel leegstand in oude en wat verouderde gebouwen. De vraag in de Nederlandse vastgoedmarkt krimpt, in het bijzonder bedrijfsmatig vastgoed zoals kantoren. Mooie termen gebruiken we daarvoor: kansloos onroerend goed en kansarm onroerend goed. Om leegstand tegen te gaan hebben we nu zelfs specialistische opleidingen : de “Opleiding Leegstand- en Transformatiemanagement”. Heel goed !
Wat ik zie is dat veel institutionele beleggers nauwelijks wat doen met hun leegstaande onroerend goed. Ik zal geen namen noemen maar diverse Nederlandse vastgoedbeleggers die ik spreek geven zelf toe weinig creatief te zijn. We hebben het wel over leuke plannen maar als dan echt de knoop doorgehakt moet worden zijn er nog wel heel veel redenen om het niet te doen; toestemming buitenlandse directie, geen garantie op huurder(s), geen zin in investeringen, de makelaars zien het anders, geen tijd enz. enz.
Maar wat zie je; met minimale investeringen worden oude lege gebouwen broedplaatsen waar ondernemers en creatieve bedrijven elkaar vinden en elkaar versterken. Hier geen ingewikkelde huurcontracten met tig algemene bepalingen, geen lange huurtermijnen van 5 jaar, geen opzegtermijn van één jaar, geen gedateerde verhuurbrochures. Voorbeelden van dit soort leuke gebouwen zijn bijvoorbeeld de Caballero fabriek en ANNA@RW47. Ja, het rendement voor de vastgoed belegger is wat minder dan hij een paar jaar geleden gewend was. Een paar jaar, nee, dat is al weer 5 jaar geleden. Maar ja, beter een rendement dan geen rendement, en beter dan leegstand.
Ik ga hier niet weer uitvoerig uitleggen wat de problemen zijn met de bestaande kantorenmarkt. De kranten, de bladen en het internet schrijven er wekelijks over. Wat ik wel wil zeggen is dat het me nog steeds verbaast dat een groot deel van de institutionele vastgoedbeleggers vasthouden aan het oude principe met ingewikkelde huurcontracten en dat voor kansloos en kansarm onroerend goed. “Ja, renoveren doen we wel als we een huurder hebben voor het hele gebouw”.
Nee dat is over…..
Grote corporates zullen nog wel graag een groot nieuw gebouw willen hebben. Toch zijn er al enkele grote corporates die juist een bestaand gebouw transformeren en duurzaam renoveren en daarmee MVO uitstralen. Gelukkig wel. Maar de komende jaren zullen steeds meer (kleine) organisaties en ZZP’ers gebouwen betrekken waar een kantoorcommune ontstaat en waarbij veel kennis en voorzieningen worden gedeeld. En dan echt niet alleen voor creatieve gebruikers maar ook voor allerlei soorten dienstverlening. Ook met meer andersoortige voorzieningen gecombineerd zoals lichte horeca, winkels, hospitality enz.
De gemeenschappelijke ruimten worden de belangrijkste ruimtes, denk aan een gezamenlijke lounge en lunchruimte. Denk aan een coffee corner met de aller lekkerste koffie.
Dus Vastgoedbelegger; laten we eens gaan beginnen met het creëren van leuke gebouwen. Zoals het was, zo zal het nooit meer zo zijn. De kantoren van “gisteren” kunnen nog wel een aantal jaren mee. Maar de toekomst van het vastgoed zal er anders uitzien en vooral worden bepaald door de wensen van de gebruiker. De komende jaren is er steeds meer vraag naar leuke gebouwen voor de (kleine) organisaties en ZZP’ers. Deze vraag zal explosief groeien.
Ook de gemeentes nemen initiatieven om wat te doen met leegstaande gebouwen . Bijvoorbeeld ben ik op de “leegstandsborrel” in Rotterdam geweest. Op deze borrel was een verhelderende presentatie naar aanleiding van een onderzoek : Helft zzp’ers in dienstverlening wil flexibele kantoorruimte. Ik citeer een klein stukje:
“In het gebied Rotterdam zijn 100.000 bedrijven zonder personeel ingeschreven, waarvan een groot deel nog op zoek is naar invulling van zijn huisvestingsbehoefte. De vraag is dus aanwezig, enkel blijkt het huidige overschot van aanbod niet te voldoen aan de behoefte van deze vraag, een kwalitatieve mismatch. Bovendien is er vaak sprake van langdurige huurcontracten”.
Willen we zorgen voor minder leegstand, dan zullen we dus moeten luisteren naar de gebruiker en zijn of haar wensen. Dus leuke gebouwen, geen ingewikkeld lange huurcontracten, korte opzegtermijn, flexibele meters en waar gemeenschappelijke ruimten worden gedeeld. Daar kunnen kleine en grote gebruikers fijn samenwerken.
Geïnteresseerd in dit onderwerp en zin om eens in gesprek te gaan met Robert?
Neem contact op via robert@kernwaardegroen.nl of +31 620418051
